Ψάρια χωρίς πλαστικό στο πιάτο μας

Ψάρια και θαλασσινά μολύνονται από πλαστικά και χημικά που καταλήγουν στους ωκεανούς. Μια νέα «αλυσίδα δεδομένων» θα τα παρακολουθεί τώρα από τις θάλασσες μέχρι το πιάτο μας, ελέγχοντας την γνησιότητα της σήμανσης τους.

Η κατάσταση έχει εξελιχθεί φρικτά. Η θαλάσσια ζωή, σήμερα, είναι πνιγμένη από πλαστικά που κολυμπούν στους ωκεανούς μας, και οι εικόνες πραγματικά σοκάρουν: Πλαστικά κομματάκια είναι καρφωμένα στο συκώτι ενός τόνου, το στομάχι ενός κυνηγού είναι γεμάτο με καπάκια πλαστικών μπουκαλιών, ενώ τα μύδια και οι αχιβάδες  -τα φίλτρα του θαλασσινού νερού- κρύβουν στο σώμα τους μικροπλαστικά, αόρατα δια γυμνού οφθαλμού…

Συχνά η πρώτη μας αντίδραση είναι η αηδία αμέσως, όμως, δίνει τη θέση της σε μια απογοητευτική σκέψη: 8 εκατ. τόνοι πλαστικού εισέρχονται κάθε χρόνο στους ωκεανούς προκαλώντας εκτεταμένη ρύπανση. Ο τρομερός αριθμός δεν αποδεικνύει απλά τα οικολογικά μας εγκλήματα, που συνεχώς αυξάνονται, η καταστροφή απειλεί άμεσα να μας δηλητηριάσει εκεί που είμαστε πραγματικά ευάλωτοι, στα πιάτα μας.

Αυτή η προοπτική, έχει άμεσο αντίκτυπο στο πώς ψωνίζουμε τρόφιμα. Πέρυσι, μια ευρωπαϊκή έρευνα αγοράς, που πραγματοποίησε η ερευνητική εταιρεία McKinsey & Company, επιβεβαίωσε μια τάση, γνωστή από καιρό: η ποιότητα των τροφίμων εξακολουθεί να είναι πιο σημαντική από την τιμή. Με άλλα λόγια, οι καταναλωτές ενδιαφέρονται πάρα πολύ για ασφαλή είδη διατροφής, και το αποδεικνύουν πρόθυμα με το πορτοφόλι τους.

Το πρόβλημα είναι ότι το σύγχρονο βιομηχανικό δίκτυο εφοδιασμού των καταστημάτων διατροφής εξαφανίζει κάθε γνώση με αποτέλεσμα να έχουμε πλήρη άγνοια για την προέλευση των τροφίμων μας σε έναν κόσμο κορεσμένο -και με το παραπάνω- από πληροφορίες.

Αυτό, όμως, πρόκειται να αλλάξει, γράφει το BBC. Η νέα τεχνολογία blockchain γεφυρώνει, τώρα, το κενό της πληροφόρησης και επιστρέφει τη δύναμη της γνώσης στους καταναλωτές, καταγράφοντας τη μακρά διαδρομή των δεδομένων της παγκόσμιας διατροφικής αλυσίδας σε κρυπτογραφημένες ετικέτες.

Σύντομα, λοιπόν, οι καταναλωτές θα μπορούν να ακολουθήσουν την «ιστορία των ψαριών», που αγοράζουν, σε μια κάρτα αναφοράς που θα περιλαμβάνει την αρχική φωτογραφία του προϊόντος, τον τόπο αλίευσης, πληροφορίες για τα νερά, το αρχικό του βάρος, το είδος του, τα στοιχεία του αλιευτικού σκάφους και του πληρώματος, τον αριθμό της ετικέτας RFID («ταυτοποίηση μέσω ραδιοσυχνοτήτων»), και άλλα πολλά.

Ετσι, τα τρόφιμα που θα πωλούνται με αυτό το σύστημα θα έχουν πιο λεπτομερή σήμανση από ότι τα περισσότερα προϊόντα που αγοράζουμε online.

Τα πρώτα ψάρια και θαλασσινά με αυτή τη σήμανση θα εμφανιστούν σε σούπερ μάρκετ της Νέας Ζηλανδίας και της ΕΕ μέχρι το τέλος του χρόνου, δήλωσε στο BBC ο Αλφρεντ Κουκ, διευθυντής προγράμματος του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF). Η καινοτομία οφείλεται σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που άρχισε τον Ιούνιο του 2017 και υποστηρίζεται από το WWF, με την ελπίδα ότι η ενισχυμένη διαφάνεια στην αλυσίδα εφοδιασμού θα εμποδίσει, επίσης, ψάρια που αλιεύονται από εργάτες σκλάβους να καταλήγουν στα ιχθυοπωλεία εν αγνοία μας.

Για να εξασφαλίσει κανείς ότι δεν αγοράζει ψάρια με πλαστικό φορτίο, οι πληροφορίες γεωγραφικής κατανομής θα δείχνουν ότι αλιεύτηκαν μακριά από κατοικημένες ακτές και ότι θα συνοδεύονται από πιστοποιήσεις που θα αποδεικνύουν ότι το προϊόν πέρασε από ελέγχους ποιότητας.

«Η παραδοσιακή αλυσίδα εφοδιασμού βασίζεται στις σχέσεις και στην πλήρη έλλειψη πληροφοριών από το ένα στάδιο στο άλλο», δήλωσε στο BBC ο Μπρετ Χέιγουντ  διευθύνων σύμβουλος της Sea Quest Fiji,  εταιρείας αλιείας και επεξεργασίας τόνου στη Νέα Ζηλανδία, η οποία συμμετέχει στο πρωτοποριακό πρόγραμμα.

«Γνωρίζουμε τι ψάρια πουλάμε, αλλά δεν ξέρουμε τι κάνει ο επόμενος. Από τη μία πλευρά, δεν είναι δική μας δουλειά να γνωρίζουμε τι έγινε το ψάρι που πουλήθηκε στην αλυσίδα εφοδιασμού, αλλά από την άλλη, υποκείμεθα στις ανεπάρκειες των επόμενων σε αυτήν την αλυσίδα», εξηγεί, «Αν και χρειάστηκε πολύς χρόνος, η διακοπή που θα προκληθεί στις παραδοσιακές αλυσίδες εφοδιασμού δεν είναι λιγότερο σημαντική, καθώς ο πρωτογενής παραγωγός μπορεί τώρα να πλησιάσει τον τελικό καταναλωτή», λέει ο Χέιγουντ.

Δοκιμές αυτής της πρωτοποριακής προσπάθειας έγιναν στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία το 2015 και το 2016 ενώ παρόμοια projects ακολούθησαν στο Μαϊάμι και αλλού. Ηταν όμως προγράμματα, που δεν παρείχαν πολλές λεπτομέρειες. Χρησιμοποιώντας αυτοματοποιημένες τεχνολογίες αναγνώρισης, όπως ετικέτες αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων και 2D barcodes, το λιανεμπόριο τροφίμων παρείχε στους καταναλωτές κάποιες πληροφορίες σχετικές με την προέλευση του προϊόντος μέσω εφαρμογών smartphone, αλλά μέχρι στιγμής, λείπουν τα πλήρη στοιχεία της προέλευσης των τροφίμων μας.

«Δαπανάται τεράστιος χρόνος για την  εναρμόνιση των πληροφοριών μεταξύ των οργανισμών, επειδή όλοι διατηρούν το δικό τους αντίγραφο της βάσης δεδομένων», παρατηρεί ο Τάιλερ Μάλβιχιλ, συνιδρυτής της εταιρίας Viant στο Μπρούκλιν, η οποία έχει δημιουργήσει το λογισμικό της νέας σήμανσης blockchain.

Γιατί είναι απαραίτητη η τεχνολογία blockchain;

Η ιχνηλασιμότητα των προϊόντων είναι ένα τιτάνιο έργο αφού απαιτεί την αποκάλυψη της εσωτερικής λειτουργίας πολλών εταιριών, πράγμα που τις κάνει ευάλωτες στον ανταγωνισμό. Kαι σίγουρα οι περισσότερες δεν θέλουν να μοιραστούν δημόσια τα μυστικά τους. Ο σύγχρονος επιχειρηματικός κόσμος δεν ενθαρρύνει τη μεγαλύτερη διαφάνεια και η αλλαγή του παλιού τρόπου λειτουργίας μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο.

«Πρέπει να γίνει μια επανάσταση για να αλλάξει όλο αυτό», υποστηρίζει ο Χέιγουντ, «Πιστεύω ότι η τεχνολογία blockchain είναι ο καταλύτης [για να αλλάξει], δημιουργώντας μια σχέση (τουλάχιστον βασισμένη στη γνώση) μεταξύ του καταναλωτή και του πρωτογενούς παραγωγού».

Οι διαφημιστικές καμπάνιες θα πιέσουν εξάλλου την αλλαγή, καθώς οι καταναλωτές αρχίζουν να προσδοκούν μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με τα τρόφιμά τους. Παρόλα αυτά, ενώ το μέλλον θα επιβάλλει σε περισσότερες επιχειρήσεις να συνδεθούν με τις ετικέτες πληροφόρησης, πρέπει να ειπωθεί ότι η τεχνολογία blockchain πρόκειται να λύσει ένα πρόβλημα μόνο των πλουσίων του Δυτικού κόσμου.

«Η ιδέα να γνωρίζουμε από πού προέρχεται το φαγητό μας είναι ένα προνόμιο όσων είναι περισσότερο ή λιγότερο οικονομικά ασφαλείς», δήλωσε ο Ρόμπιν Μέτκαλφ, διευθυντής της οργάνωσης Food + City στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν, «Πολλοί κάτοικοι πόλεων έχουν ανάγκη από τα βασικά τρόφιμα και επομένως δεν έχουν κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον να γνωρίζουν από πού προέρχονται αυτά. Αν μιλάμε μόνο για εκείνους που έχουν εξασφαλίσει την τροφή τους, σίγουρα υπάρχουν τεχνολογίες που έχουν το χρόνο και τους πόρους να τις απολαύσουν».

Οσο η θαλασσινή τροφή θα γίνεται ολοένα και πιο απειλητική, πάντως, τέτοιες τεχνολογίες θα μπορούσαν να είναι υποχρεωτική προϋπόθεση για καταναλωτές ευαίσθητους στην ποιότητα. Αλλά μια πλημμύρα νέων πληροφοριών δεν αποτελεί εγγύηση αλλαγής, όπως μας έχουν διδάξει πολλές αναδυόμενες τεχνολογίες. Η επιτυχία τους εξαρτάται πάντα από το πόσο καλά  εκπαιδευμένοι είμαστε να τις χρησιμοποιήσουμε.

Κική Τριανταφυλλίδη

Πηγή: Protagon.gr